Zwrot prezentów poczynionych w trakcie trwania narzeczeństwa

Wstęp

Na ogół narzeczeni obdarowują się nawzajem różnymi prezentami z powodu bliskości jaka powstaje w ramach zaręczyn, a często również, aby zadowolić drugą stronę i okazać swoją lojalność wobec drugiej strony. Niezadowalające jest również poddanie zwrotu prezentów zasadom bezpodstawnego wzbogacenia. Zasadniczo bowiem ani zaręczyny, ani przyszłe małżeństwo nie stanowi legalnej przyczyny wręczania prezentów – motywem wręczania prezentów są zaręczyny per se. Z tego powodu turecki ustawodawca szczegółowo uregulował kwestię zwrotu prezentów poczynionych w trakcie trwania narzeczeństwa w przypadku jego zakończenia.

W art. 122 tureckiego kodeksu cywilnego czytamy:

Jeśli zaręczyny zostaną rozwiązane z innego powodu niż małżeństwo, darczyńcy mogą zażądać zwrotu (przyp.aut.: wartościowych pod względem materialnym) podarunków, które narzeczeni podarowali sobie nawzajem lub drugiemu narzeczonemu przez rodziców (przyp.aut.: narzeczonego) lub przez osoby które zachowują się jak rodzice narzeczonego/narzeczonej.

Jeżeli prezent nie może zostać zwrócony co do tożsamości lub gatunku, zastosowanie mają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Pojęcie prezentu

W związku z zawartymi zaręczynami i okresem narzeczeństwa pod pojęciem prezentu zawarte są wszelkiego rodzaju korzyści ekonomiczne. W tym rozumieniu prezentem są m.in.: pierścionki zaręczynowe, biżuteria czy pieniądze. Rzeczy ofiarowane w celu spełnienia obowiązku moralnego nie są postrzegane jako prezent.

Kwestią sporną jest to czy listy wysyłane do siebie przez narzeczonych oraz zdjęcia, na których się znajdują wyczerpują pojęcie prezentu.

Niektórzy autorzy (Egger, Velidedeoğlu) są zdania, że ​​listy i zdjęcia przekazane sobie przez narzeczonych wchodzą w zakres pojęcia prezentu. Z drugiej strony większość twierdzi, że listy i fotografie nie są uważane za prezenty (Dural, Oğuzman). W tym przypadku większość doktryny twierdzi, że zwrot listów i zdjęć po zerwaniu zaręczyn łączy się z moralnym zobowiązaniem rozpatrywanym w ramach art. 23 i 24 tureckiego kodeksu cywilnego traktujących o ochronie praw osobistych człowieka.

Nie można jednak powiedzieć, że fakt, iż każdy list i fotografia pozostaje w rękach drugiej strony, z konieczności stanowi ingerencję w osobowość drugiej strony. W takim przypadku, jeżeli zatrzymanie listów i zdjęć przez jedną ze stron stanowi naruszenie praw drugiej strony, to istnieje prawny obowiązek ich zwrotu. W przypadkach, gdy zwrot listów i zdjęć nie jest odpowiednim rozwiązaniem, na przykład, jeśli obie strony są obecne na zdjęciu, można zażądać ich zniszczenia zamiast zwrotu.

Warunki żądania zwrotu prezentów:

1. Prezent musiał zostać podarowany z powodu zaręczyn

Prezent musi zostać wręczony podczas zaręczyn, jak również w trakcie zaręczyn. Jeśli prezent jest wręczany z innego powodu, nie jest objęty zakresem art.122 tureckiego kodeksu cywilnego.

2. Prezent, który ma zostać zwrócony musi być wartościowy pod względem materialnym

Sędzia oceni, czy prezent jest wchodzi w zakres pojęcia wartościowych pod względem materialnym. Jak stwierdzono w orzeczeniu Sądu Najwyższego (3. HD 15.2.1993, 472/2105), sędzia zadecyduje, czy wartość prezentu jest uważana za wysoką, tj. czy jest wysoka, czy nie, patrząc na lokalne zwyczaje, warunki finansowe i społeczne stron. Zgodnie z utrwalonymi orzeczeniami Sądu Najwyższego, sąd może zwrócić się do biegłego w tej sprawie.

3. Zaręczyny zakończyły się z innego powodu niż małżeństwo

Według art. 121 tureckiego kodeksu cywilnego, jeśli zaręczyny zakończyły się małżeństwem, nie można prosić o zwrot prezentów, co jest normalne. Z drugiej strony, jeśli zaręczyny zostaną przerwane z powodu śmierci (zaginięcia), za porozumieniem stron lub zerwanie, prezenty muszą zostać zwrócone.

Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do roszczeń odszkodowawczych, zwrot prezentów nie jest uzależniony od warunku winy strony, która jest winna zakończenia narzeczeństwa, tj. nawet strona winna może również żądać zwrotu prezentów.

4. Narzeczona(y), ich rodzice lub osoby zachowujące się jak rodzice mają prawo do żądania prezentu

Prezenty przekazywane przez osoby inne niż wymienione w art.122,tj. prezenty przekazywane przez rodziców i osoby bliskie jednego z narzeczonych rodzicom i osobom bliskim drugiego z narzeczonych nie są objęte zakresem art.122. To, czy można żądać zwrotu prezentów od wyżej wymienionych na podstawie przepisów o zwrocie poczynionej darowizny lub przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Cechy i zakres roszczenia o zwrot prezentów

Roszczenie o zwrot nietypowych prezentów nie jest powództwem rzeczowy a powództwem przeciwko osobie. Ponieważ prawo własności prezentu przeszło na rzecz drugiej strony (narzeczonego), ofiarodawca nie dysponuje już żadnym prawem do rzeczowego prezentu. Jeżeli odbiorca prezentu przekazał go osobie trzeciej, osoba, która chce zwrotu prezentu, nie może skorzystać z tego prawa przeciwko osobie trzeciej. Nie ma znaczenia, czy osoba trzecia działa w dobrej wierze, czy też nie.

Przedawnienie roszczeń

Według art.123 tureckiego kodeksu cywilnego „roszczenia wynikające z rozwiązania narzeczeństwa przedawniają się po upływie jednego roku od jego zakończenia”. Przepis ten dotyczy również roszczeń o odszkodowanie pieniężne i niepieniężne oraz zwrotu prezentów.

Obowiązek i forma zwrotu prezentu jest uregulowana w art. 122 ust.2 tureckiego kodeksu cywilnego. W świetle przepisu, „jeżeli prezent nie może zostać zwrócony co do tożsamości lub gatunku, zastosowanie mają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu”. W uzasadnieniu artykułu czytamy:

Nie wystarczy, aby prezent został zwrócony co do tożsamości. Jeżeli prezent znajduje się w majątku narzeczonego, musi zostać zwrócony w tej samej formie, tj. prezent oznaczony co do tożsamości (ten sam przedmiot). Natomiast jeżeli nie ma możliwości zwrotu podarku co do tożsamości, wtedy mają zastosowanie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu i wartość prezentu powinna być zapłacona w pieniądzu zgodnie z przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu.

W związku z tym, niezależnie od tego, czy prezent jest oznaczony co do gatunku (rzeczy określone wyłącznie przez podanie ich charakterystycznych cech rodzajowych, nieposiadające przymiotu wyjątkowości czy niepowtarzalności), czy nie, prezent musi zostać zwrócony jeśli znajduje się w majątku narzeczonego (czyli jest w jego posiadaniu). W przypadku, gdy podobny przedmiot nie znajduje się w posiadaniu strony, jego wartość nie może od razu zostać zwrócona na podstawie bezpodstawnego wzbogacenia. Zgodnie z art. 122 ust.2 kodeksu w przypadku prezentu określonego do gatunku, należy uprzednio zwrócić tak określony prezent przez jego ponowne nabycie. Jeżeli ponownie nabycie prezentu co do gatunku nie jest możliwe, wtedy będą miały zastosowanie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu i zwrocie równowartości prezentu określonego w pieniądzu.

#zaręczyny #zareczyny #narzeczeństwo #narzeczenstwo #zerwaniezaręczny #zerwaniezareczyn #ślub #slub #małżeństwo #malzenstwo #prezenty #dary #podarki #bezpodstawnewzbogacenie #zwrot #zwrotprezentów #prawo #prawowturcji #ślubwturcji #turcja #zaręczynywturcji #narzeczeństwowturcji #praworodzinne #prawnik #prawnikwturcji #adwokatwtucji