top of page
Szukaj
Zdjęcie autoraJoanna Kuruçaylıoğlu

Rozwód w Turcji - przesłanki i procedura

Podstawowe przesłanki, z jakimi strona może wystąpić do sądu o orzeczenie udzielenia rozwodu dzielą się na: oparte na winie, nie oparte na winie oraz szczególne powody. Obok tego inny występujący podział opiera się na przesłankach ogólnych i szczególnych. Zacznijmy od przesłanek szczególnych.


Zdrada została opisana w art.161 tureckiego kodeksu cywilnego (TMK). Ustawodawca turecki oparł zdradę na winie współmałżonka, nie podając przy tym ustawowej definicji terminu. W ustaleniu zakresu definicji zdrady pomaga nam orzecznictwo i doktryna. Według orzecznictwa jednokrotne współżycie seksualne pozamałżeńskie, na które obie strony wyraziły zgodę jest zdradą. Natomiast w przypadku gwałtu dokonanego przez współmałżonka na innej osobie, orzecznictwo klasyfikuje te zdarzenie nie jako zdradę, ale jako prowadzenie niegodziwego życia (art.163 TMK). W przypadku uprzedniego orzeczenie separacji, zdrada jako przesłanka do orzeczenia rozwodu dalej obowiązuje. Jednakże należy mieć na względzie, że w trakcie separacji takie zachowania, jak flirt czy „bliższe kontakty”, nie są postrzegane jako zdrada. Sędzia nie jest związany oświadczeniem przyznania się współmałżonka do zdrady, to znaczy na podstawie innych dowodów, oświadczenie strony o zdradzie może uzupełnić materiał dowodowy sprawy. Na podstawie art.184b ust.3, sędzia nie jest związany żadnym dowodem. Tutaj warto podkreślić, że sędziemu przysługuje bardzo szeroko określone „prawo uznania”, oparte na prawie i zasadzie słuszności (art.4 TMK). Możliwość otworzenia sprawy rozwodowej opartej na zdradzie ograniczone jest dwoma terminami zawitymi.

W sytuacji dowiedzenia się o zdradzie od współmałżonka, drugi małżonek na sześć (6) miesięcy na złożenie pozwu rozwodowego. Drugi termin zawity oparty jest na upływnie pięciu (5) lat od dokonania zdrady. Jeżeli po dokonaniu i dowiedzenie się przez współmałżonka o zdradzie zostanie ona wybaczona, to tak określona przesłanka rozwodu upada. Wybaczenie może być dokonanie otwarcie lub dorozumiani. Wybaczenie jest swego rodzaju oświadczeniem woli. W sytuacji, gdy współmałżonek dowie się o zdradzie i nadal będzie zamieszkiwał z małżonkiem w jednym domu – doktryna nie pozwala jednoznacznie określić tej sytuacji jako wybaczenia.


Zamach na życie, złe traktowanie oraz haniebne zachowanie zostało zdefiniowane w art.162 TMK. Definicja określenia zamach na życie wiąże się z czynnościami mającymi na celu pozbawienie życia jednostki, zachęcanie do samobójstwa lub pomoc w jego popełnieniu, zaniechanie udzielenia pomocy w przypadku groźby utraty życia dokonane w afekcie lub na podstawie długotrwałego planowania stanowi argument do orzeczenia rozwodu. Złe traktowanie wiąże się z ogólnie określonymi czynnościami (atakami) na ciało i zdrowie współmałżonka. Jako przykład można podać: znęcanie się fizyczne i psychiczne, zamykanie w domu wbrew woli, głodzenie, zmuszanie do „nienormalnego” stosunku płciowego. W zależności od przypadku wystarczy jednokrotne wystąpienie przesłanki. Złe traktowanie jest zaliczane do grupy przyczyn oparty na winie. Haniebne zachowanie wobec współmałżonka może przejawić się słownie, pisemnie, przez różnego rodzaju czynności skierowane wobec jego/jej honoru i poczucia własnej wartości.

W art.163 TMK opisane są dwie przesłanki będące przyczyna rozwodu: przestępstwa o charakterze haniebnym lub prowadzenie niegodziwego życia. Przestępstwa o charakterze haniebnym to takie przestępstwa, które w danym społeczeństwie uchodzą za wstydliwe i przynoszące ujmę na honorze rodziny i jej członków. W tej przesłance nie ma określonej enumeratywnie grupy przestępstw. W każdym przypadku sędzia, stosując prawo uznania, decyduje w określonym przypadku jakie zachowanie wchodzi w zakres tego przestępstwa. Przestępstwa o charakterze haniebnym to głównie: oszustwo, kradzież, celowe bankructwo, gwałt. Przestępstwo o charakterze haniebnym musi zostać popełnione po zawarciu związku małżeńskiego. Jeżeli przestępstwo zostało popełnione przed zawarciem związku małżeńskiego i współmałżonek nie będzie posiadał wiedzy na ten temat, rozwód może zostać orzeczony na podstawie przesłanki trwałego rozpadu pożycia małżeńskiego lub małżeństwo może zostać unieważnione. Prowadzenie niegodziwego życia cechuje się trwałością wybranego stylu życia trwającego już po zawarciu małżeństwa. W przypadku, gdy określony tryb życia był prowadzony przed ślubem, a współmałżonek nie został o tym odpowiednio wcześniej poinformowany, jedynym wyjściem w tej sytuacji jest możliwość wniesienia wniosku o unieważnienie małżeństwa na podstawie błędu lub oszustwa.


Definicja ustawowa porzucenia zwiera sformułowanie, że jeden z małżonków zaprzestaje kontunuowanie wspólnego pożycia małżeńskiego w jednym domu. Łącznie muszą zostać spełnione trzy (3) przesłanki:

  1. Jeden z małżonków opuszcza wspólnie zajmowane miejsce zamieszkania. Nie dotyczy to sytuacji, gdy na podstawie stosunku pracy małżonek zmienia tymczasowo miejsce zamieszkania. Dopiero, gdy po ustaniu uzasadnianego powodu opuszczenia wspólnego miejsca zamieszkania małżonek nie powraca do domu, wtedy jest to postrzegane jako porzucenie. Porzucenie nie ma zastosowani w sytuacji, gdy współmałżonek zmusza do porzucenia lub zakazuje powrotu do domu.

  2. Porzucenie musi trwać co najmniej sześć (6) miesięcy.

  3. Po rozpoczęciu okresu sześciomiesięcznego (6), porzucony małżonek musi zgłosić ten sędziemu lub notariuszowi, który na tej podstawie wystosuje ostrzeżenie do porzucającego małżonka z zaznaczeniem, że jeżeli nie powróci do kontynowania wspólnego pożycia małżeńskiego we wspólnym miejscy, druga strona będzie mogła złożyć pozew o rozwód. Ostrzeżenie może zostać przygotowane najwcześniej od czwartego (4) miesiąca porzucenia.

Art.165 TMK opisuje przypadek choroby umysłowej współmałżonka. Również w tym przypadku ustawodawca ustanowił warunki sine qua non. Choroba umysłowa musi wystąpić podczas trwania małżeństwa. Całkowite wyzdrowienie, jak i stany remisji muszą zostać stwierdzone przez państwowe instytucje zajmujące się zdrowiem. Choroba umysłowa w taki sposób musi wpływać na pożycie małżeńskie, ze staje się nie do zniesienia dla drugiego małżonka. Przesłankę „nie do zniesienia” stwierdza sędzia.


Rozwód może również zostać udzielony na podstawie przesłanki ogólnej (art.166 TMK). Ustawodawca, w dosłownym tłumaczeniu używa określenia „wstrząśnięcie podstawą jedności związku małżeńskiego”. W tej sytuacji, jeżeli współmałżonek nie chce już trwać w związku małżeńskim, może wystąpić na podstawie art.166 TMK do sądu o orzeczenie rozwodu. Ta przesłanka nie jest oparta na winie. Może wystąpić sytuacja, że żaden ze współmałżonków nie jest winny rozpadu pożycia związku małżeńskiego, dlatego na tej podstawie oby strony mogą wnieść o rozwód. Konieczne przesłanki, które muszą wystąpić to:

  1. Wstrząśnięcie podstawą jedności związku, a także, pokrótce powód związany z ustaniem jedności pożycia małżeńskiego,

  2. Przynajmniej jedne małżonek nie widzi (subiektywnie) możliwości kontynowania związku małżeńskiego. Powód, który uzasadnia ustanie jedności związku musi być ważny, znaczący, ponieważ jeżeli sędzia stwierdzi, że takim nie jest, może odrzucić wniosek stron(y) o orzeczenie rozwodu. Jak zostało wcześniej zaznaczone, nie jest ważne czy powód lub pozwany są winni/niewinni rozpadu związku. Na podstawie art.166 ust.3 TMK rozwód może zostać orzeczony za porozumieniem stron.

Tutaj muszą zostać łącznie spełnione cztery warunki:

  1. Związek małżeński musi trwać co najmniej jeden (1) rok,

  2. Obydwoje małżonków razem lub jeden z nich po zaakceptowaniu przez drugiego współmałżonka złożą pozew rozwodowy,

  3. Sędzia stosując zasadę bezpośredniości, przesłucha strony oraz

  4. Porozumienie stron zostanie ocenione pod względem „dopuszczalności – odpowiedniości” przez sędziego.

Nie ma konieczności sporządzania takiego porozumienia pisemnie, może być przedstawione ustanie podczas rozprawy.


W przypadku, gdy po zawarciu małżeństwa wspólne życie nie zostało założone lub nastąpiło faktyczne rozstanie, strona(y) może wystąpić o orzeczenie rozwodu (art.166 ust.4 TMK).



Yorumlar


bottom of page